آموزش نحوه بافت گره ترکی

در این بخش قصد داریم به صورت عملی و تصویری 0 تا 100 بافت گره ترکی به شما آموزش دهیم و به تمامی سوال هایی که ممکن است برای شما در بافت فرش و گره زدن ترکی پیش بیایید را رفع کنیم و مزیت های معایب گره ترکی نسبت به گره فارسی و سایر گره ها را بیان کنیم و اینکه چرا باید از گره ترکی استفاده کنیم را بیان کنیم. همین ابتدا میخواهیم این نکته را متذکر شویم که بیش از 80% تابلو فرش ها و قالی های دستبافتی که در فروشگاه ها ملاحظه می کنید همگی از نوع گره ترکی است و همین نکته می تواند اهمیت کیفیت گره ترکی را ثابت کند. پس اگر شما هم می خواهید یک تابلو فرش با کیفیت ببافید در ادامه با ما همراه باشید.

بافت فرش دستباف

همه ی ما می دانیم که فرش دستباف از هزاران گره بروی هم تشکیل می شود و این بافت گره ها در کنار هم هستند که ساختار فرش را تشکیل می دهند. عواملی متعددی می تواند بروی بافت یک تابلو فرش تاثیر مثبت و منفی بگذارد. یکی از عوامل استفاده ی مواد اولیه در بافت است که اگر شما اندازه ی گره ها را طبق استاندارد و اندازه ی مشخص شده وارد نکنید در طول بافت نخ کم خواهید آورد و دوباره باید هزینه کرده و نخ مصرفی تهیه کنید. در ادامه می خواهیم تمامی استاندارد های لازم برای بافت قالی را توضیح دهیم تا بتوانید یک تابلو فرش را بدون کوچک ترین ایرادی بافته و به اتمام برسانید.

گره در فرش دستبافت چیست؟

منظور از گره نخ مرینوس و یا ابریشمی است که به ردیف دور تارهای چله پیچیده و روی هم قرار می گیرند. وجود و تعداد این گره ها که با پود های ریز و درشت محکم می شوند ساختار اصلی فرش دستباف را تشکیل می دهند گره در گویش های مناطق مختلف به نام های ایلمک، ریشه، خفت، پیچه، دانه و گند نیز نامیده می شود در مان آنها ایلمک و ایلمه از گویش های آذربایجانی است.

مشخصات گره

گره صرف نظر از اینکه انواع مختلفی که دارد دارای مشخصاتی است که در زیر به آن اشاره می کنیم

قطر گره
در ظرافت قالی و رج شمار آن موثر است.

قوس گره
نحوه ی پیچیدن نخ به تارهای چله است که پشت و روی قالی را متفاوت می سازد.

جهت گره
خواب فرش را تعیین می کند.

رنگ گره
مشخص کننده ی نقش و نگار ها در متن و حاشیه است.

نوع گره
نحوه ی گره زدن است که به طور کلی به گره ترکی و فارسی تقسیم شده است.

انواع گره در قالی دستباف

برای بافت قالی می توان از گره های مختلفی استفاده کرد. گره ها انواع مختلفی دارد که قصد ما در این مقاله آموزش گره ترکی است که یکی از گره های ممتاز است و بیشتر تابلو فرش های دستباف نیز از همین گره است. در ادامه انواع گره ها بافت را نام می بریم که دانستن آنها خالی از لطف نیست.
انواع گره عبارت است از:

• گره ترکی
• گره آویز 4/1
• گره تک تاری (اسپانیولی)
• گره قرضی
• گره دو رنگ
• گره فارسی

برای اطلاعات کامل درباره ی انواع گره می توانید اینجا کلیک کنید.

بافت گره ترکی در فرش دستباف

منبع و پیدایش این گره آذربایجان است از یافته ها در این زمینه چنین به نظر می رسد که نخست این گره در میان مردم آذربایجان قدیم (سکایی ها) رواج پیدا کرده و تاکنون نیز به همین شکل حفظ شده است. این نوع گره بیشتر به کمک قلاب زده می شود.

گره هایی که با این روش زده می شوند نسبت به بافت های دیگر محکم تر است. گره به این صورت است که نخست، تا رو را با قلاب گرفته ، با انگشت دست چپ نخ را از پشت تار چله رد کرده به طرف جلو می آورند سپس قلاب را برای گرفتن تار دوم از لای نخی که دو سر آن به وسیله ی دست چپ نگه داشته شده، عبور داده تار دوم را به جلو می آورند با نوک قلاب سر نخ را از پشت تار دوم به طرف جلو هدایت می کنند به طوری که هر دو سر نخ نخ از وسط دو تار که یک گره را تشکیل می دهد بیرون بیاید سپس گره را پایین آورده اضافی آن را با تیغه ی قلاب قطع می کنند. (در ادامه به صورت تصویری آموزش داده می شود.) در هر رجشماری می توان از این شیوه بافت استفاده کرد. در این نوع بافت چله ها شدیدا تحت کشش بوده و برای کوبیدن پود از دفه استفاده می شود، با استفاده از آن می توان پود را به خوبی لا به لای گره ها جا داد. در روش ترکی با استفاده از قلاب ریز ترین فرش ها را می توان بافت. متقارن بودن گره و بسته بودن روی گره ها دوام بیشتری بخصوص به فرش های ریز بافت می دهد. در روش بافت ترکی از کوجی استفاده نمی شود.

چرا باید از گره ترکی در فرش دستباف استفاده کنیم؟

اولین دلیل و مهمترین دلیل که می توان برای استفاده از گره ترکی برای بافت قالی را نام برد این است که بیش از 80% از تابلو فرش ها و قالی های دستبافتی که در فروشگاه ها ملاحظه می کنید از همین گره است و این نشانه ی کیفیت و ممتاز بودن گره را می رساند.
با استفاده از قلاب و گره ترکی ریز ترین فرش ها را می توان بافت و همچنین بافت های تزئینی ظریف مانند تابلو های تصویری و منظره امکان پذیر است.
به دلیل استفاده از قلاب امکان استفاده از گره تقلبی (جفتی) به حداقل می رسد.
قالی های بافته شده با گره ترکی از استحکام و کیفیت بالایی نسبت به گره فارسی برخوردار است.
ضخامت نخ مصرفی دارای ضخامت کمتر از نخ مصرفی با گره فارسی و همان رجشمار است.

طول استاندارد گره ها در فرش دستباف چقدر است؟

در بافت تابلو فرش اگر بافنده طول استاندارد گره را نداند با مشکلات زیادی روبرو خواهد شد. مواد اولیه برای بافت قالی طبق استانداردی جمع آوری و بسته بندی می شود. در چندین سال اخیر که نقشه ها قالی به صورت سنتی بود، مصالح اولیه فرش طبق درخواست مشتری و اندازه ی گره هایی که بافنده بروی قالی می زد تهیه می شد و در بسیاری از مواقع نخ های مصرفی اضافه تر از مقدار مورد نیاز بود و بافنده از این جهت که نخ برای بافت کم باشد نگرانی نداشت. اما با روی کار آمدن طرح های کامپیوتری (کد بندی) دیگر بافنده ها در میزان نخ مصرفی دخالتی ندارند و میزان مصالح اولیه توسط نرم افزار های طراحی طرح های کامپیوتری تعیین می شود و بافنده موظف است طبق استاندارد طول گره ها را رعایت کند.

معایب رعایت نکردن طول استاندارد گره:

• بافنده در بافت فرش با کمبود نخ مواجه خواهد شد.
• نخی که برای ادامه بافت انتخاب می شود با نخ ابتدایی فرق خواهد داشت
• هزینه ی بالای رنگرزی برای نخی که تمام شده است و همچنین باز عینا شبیه نخ ابتدای نمی شود و با رنگ اصلی نخ تفاوت خواهد داشت.

یکی از عمده مشکلات بافنده های طرح های کامپیوتری کمبود نخ است که با آن مواجه می شوند و تصور می کنند نخ مصرفی کمتر از مقدار مورد استفاده در طرح ها قرار داده شده است در حالی که وزن نخ ها بر حسب استاندارد و با نرم افزار های مخصوص استخراج می شود و به اندازه ی نیاز بافنده است. در تمامی طرح های هنرکده محمدی نخ های مصرفی بیش از استاندارد مصرفی قرار داده میشود و 30% نخ اضافی در طرح ها موجود است که اگر بافنده ها در جایی از بافت دچار اشتباه شد و مجبور بود بافت اشتباه را بشکافد نخ کم نیاید. اما استاندارد طول گره در تابلو فرش های کامپیوتری بین 3 تا 4 سانت است به عبارتی یک گره از بافت باید 3 تا 4 سانت نخ مصرف کند. برای اندازه گیری طول بافت می توانید یک گره را بافته و آن را بشکافید تا طول گره ای که بافته می شود بدست آید. اگر طول گره بافته شده کمتر از حد استاندارد بود مطمئنن نخ کم نمی آید و حتی در بعضی مواقع پیش آمده که بافنده ها با نخ یک طرح توانسته اند دو قالی را ببافند. ولی اگر طول گره شما بیش از اندازه یعنی بیشتر از 3 تا 4 سانت باشد قطعا با کمبود نخ مواجه خواهید شد در نتیجه باید این امر مهم را در بافت رعایت کنید.
همچنین می توانید یک رج از قالی را بافته و یک تصویر برای کارشناسان هنرکده محمدی ارسال کنید تا طول گره بافته شده شما را ارزیابی و شما را راهنمایی کنند تا با کمبود نخ در کار مواجه نشوید. تصاویر بافتتان را می توانید از طریق تلگرام برای کارشناسان ارسال کنید.

اندازه گیری ارتفاع تابلو فرش دستباف

اندازه ی تابلو فرش یکی از مهمترین فاکتورهای بافت با کیفیت است. اگر قالی بافته شده اندازه ی استاندارد تعیین شده را نداشته باشد قطعا آن زیبایی طرح اصلی را نخواهد داشت پس باید این را در نظر بگیرید که در طول بافت باید هر 50 رج یکبار طول بافت را اندازه زده تا متوجه شوید که آیا ارتفاع فرش استاندارد است یا خیر

در نقشه های کامپیوتری تابلو فرش اندازه ی ارتفاع فرش در بالای هر رج از نقشه درج شده است که باید به آن دقت داشت تا اندازه از حالت استاندارد خارج نشود. هر 10 رج که بافته می شود باید اندازه گیری کنید که بیشتر یا کمتر از 1.5 سانت نباشد اگر پایین تر از این مقدار بود به اصطلاح گفته می شود که کار شما دارای پایین زدگی است و اگر از مقدار گفته شده بیشتر بود طرح شما دارای عیب بالا زدگی خواهد بود که شما می توانید با اندازه گیری ارتفاع قالی این امر مهم را کنترل کنید.

البته این نکته نیز قابل ذکر است که عدد گفته شده در بالا(هر 10 رج 1.5 سانت ) برای قالی با رجشمار 45 کاربرد دارد و همانطور که گفته شد نقشه شما اگر رجشمار متفاوتی دارد باید به اندازه ی درج شده در کنار هر رج دقت کنید که ارتفاع فرش ما طبق آن عدد درج شده در هر رج باشد.

منبع:

هنرکده محمدی